COMPUTATIONEEL DENKEN / COMPUTATIONAL THINKING

Computationeel denken in de vakken Nederlands en Engels

03-06-2021

In deze eerste blogpost geef ik een samenvatting van wat computationeel denken inhoudt en hoe je dit zou kunnen toepassen in de vakken Nederlands en Engels. De ideeën die hieronder staan, zijn enkele voorbeelden van hoe ik dit wil proberen toepassen in mijn klassen nadat mijn opleiding is afgerond. Het is namelijk een belangrijk onderdeel in de nieuwe eindtermen en we moeten er dus voor zorgen dat we dit vlot kunnen integreren in onze lesgeefstijl. 

Wat is computationeel denken?

Computationeel denken kunnen we volgens Jeanette Wing, een Amerikaanse onderzoekster, omschrijven als volgt :
"Computational thinking is reformulating a seemingly difficult problem into one we know how to solve, perhaps by reduction, embedding, transformation or simulation."

In gewone termen kunnen we dit ook omschrijven als het bekijken van een probleem op zo'n manier dat dit vlot door een computer opgelost zou kunnen worden. Dit klinkt nog altijd vrij ingewikkeld, ondanks het feit dat we dit eigenlijk elke dag al toepassen. 

Ooit al eens een to-do-lijstje opgesteld? Een feestje gepland? De rommel in je kamer gesorteerd in handige stapeltjes om te kijken wat je weg moet gooien en wat je wil bijhouden? Dit zijn allemaal manieren waarop we computationeel denken. Zo zie je maar: iedereen kan computationeel denken en doet het vaak zonder er specifiek bij stil te staan.

Ondanks het feit dat iedereen het dus duidelijk al kan, wordt er toch extra nadruk op gelegd in de nieuwe eindtermen. Het is daarom belangrijk om te begrijpen wat computationeel denken concreet inhoudt en hoe we dit zouden kunnen bevorderen bij leerlingen. Verschillende onderzoekers hebben enkele concepten opgesteld die een duidelijk beeld scheppen van wat beschouwd wordt als computationeel denken:

  • DECOMPOSITIE
  • PATROONHERKENNING
  • ABSTRACTIE
  • ALGORITMISCH DENKEN

We kijken dadelijk verder hoe we deze abstracte termen kunnen omzetten in concrete voorbeelden die je kan gebruiken voor de vakken Nederlands en Engels. Aangezien beide vakken taalvakken zijn, kunnen we veel parallellen trekken in de methodes die we gebruiken in lessen voor deze vakken. De voorbeelden die ik hieronder opnoem, kunnen daarom vaak voor beide vakken gebruikt worden. 

Computationeel denken - voorbeelden voor taalvakken

OVUR-methode

Dit is een voorbeeld dat al regelmatig gebruikt wordt tijdens de lessen Nederlands. Bij, bv. een schrijfopdracht, wordt de opdracht voor de leerlingen opgedeeld volgens bovenstaand stappenplan. Deze decompositie van de grote opdracht is voor veel leerlingen een handig hulpmiddel en leert hen om dit later zelf te doen.

Zo worden ze al getraind in algoritmisch denken, waarbij ze dan zelf zulke plannen kunnen opstellen om stap voor stap een probleem op te lossen, zoals ook een computer dat doet.  

Begrijpend lezen

Opdrachten rond begrijpend lezen zijn een perfect voorbeeld van het inoefenen van abstractie. Leerlingen proberen uit een tekst enkel de essentie te halen, de belangrijkste kernwoorden en zinnen.

Om hen te helpen kan je een voorbeeldstructuur aanbieden waarin ze dan de belangrijke punten kunnen aanduiden. Dit kan ook helpen met patroonherkenning: zo leren leerlingen alinea's ontleden en dit gebeurt altijd op een gelijkaardige manier. 

.

.

Zinsontleding

Bij zinsontleding kunnen we ook verschillende concepten van computationeel denken terugvinden. Enerzijds is het gebruiken van algoritmisch denken handig bij het zoeken van de zinsdelen, waarbij een stappenplan opstellen waarmee ze de verschillende zinsdelen kunnen opzoeken zeer nuttig is.

Het is echter voornamelijk patroonherkenning dat hen kan helpen bij zinsontleding. Zo is het begrijpen van zinsconstructies voornamelijk het herkennen van patronen. Het onderwerp staat vrijwel altijd naast de persoonsvorm, bij vragen in het Engels met vraagwoorden staat het vraagwoord altijd vooraan, etc. Dit aanschouwelijk maken op het bord lijkt mij hierbij de simpelste manier om dat duidelijk te tonen. 


Recepten / spelregels / ...

Never have I ever...

Bij dit voorbeeld denk ik voornamelijk aan een les Engels, aangezien dit in mijn hoofd bij een woordenschatles van pas zou kunnen komen. Het neerschrijven van een recept of het uitleggen van een spel lijken mij goede manieren om algoritmisch denken te stimuleren. Ook komt decompositie hier goed van pas. Leerlingen moeten nadenken over de methode waarin ze iets gaan klaarmaken of hoe een spel dat ze kennen gespeeld wordt. Het noteren van iedere stap is een goede oefening om te onderzoeken welke stappen nodig zijn en in welke volgorde ze moeten komen.

(De receptopdracht kan ook uitgebreid worden als een groepsopdracht. Je beschrijft bv. een volledig driegangenmenu. De leerlingen moeten dan zelf bekijken hoe ze dit voor elkaar gaan krijgen.)

Dit is een spel dat ik gebruikt heb tijdens mijn stage om leerlingen een bepaalde werkwoordstijd aan te leren, namelijk de present perfect. Hierbij merk ik nu dat deze opdracht voornamelijk werkt met patroonherkenning; door het steeds herbruiken van de constructie, leren leerlingen hoe de tijd gevormd wordt, namelijk met het werkwoord 'to have' met daarna een past participle.

Je kan dit eventueel ook vergelijken met het gebruiken van een spel zoals 'Wie is het?' waarbij leerlingen veelvuldig dezelfde soort vragen stellen om tot het juiste antwoord te komen. Snel komen ze erachter dat bepaalde vragen veel handiger zijn dan andere en komen ze zo tot de meest efficiënte methode. 

Tot slot

Dit zijn enkele voorbeelden waar ik onmiddellijk aan dacht toen het idee van computationeel denken aan mij werd uitgelegd. Uiteraard zijn er enorm veel manieren om dit te incorporeren in lessen voor verschillende vakken, niet enkel taalvakken zoals Nederlands en Engels. Ik ben er zeker van dat dit iets is dat iedereen kan toepassen in zijn leven, zowel binnen het onderwijs als erbuiten. 

Cara Baplue / schooljaar 2020-2021 / E-vaardig
Mogelijk gemaakt door Webnode
Maak een gratis website. Deze website werd gemaakt met Webnode. Maak jouw eigen website vandaag nog gratis! Begin